Pasywna polityka fiskalna – czy to dobry wybór na trudne czasy?
Polityka fiskalna jest jednym z narzędzi, jakie dysponują władze państwowe. Ostatecznie jej celem jest zapewnienie stabilności ekonomicznej, co sprowadza się do osiągnięcia równowagi budżetowej. Możemy wyróżnić kilka rodzajów polityki fiskalnej, m.in. aktywną i pasywną. W niniejszym artykule skupimy się na tej drugiej – czyli na strategii, którą stosuje się w sytuacjach kryzysowych.
- Pasywna polityka fiskalna – definicja
Pasywna polityka fiskalna jest procesem, w ramach którego rząd nie podejmuje działań na rzecz aktywnej regulacji gospodarki. Tym samym nie podejmuje on też działań interwencyjnych, które mogłyby pomóc w przezwyciężeniu trudności. W polityce fiskalnej takie podejście oznacza, że rząd z reguły nie podejmuje działań zmierzających do zwiększenia wydatków publicznych. W takim przypadku wydatki budżetu zmniejszają się automatycznie na skutek obniżenia dochodów podatkowych i spadku dochodów z innych źródeł, co ostatecznie prowadzi do zwiększenia nierównowagi budżetowej.
- Przykłady pasywnej polityki fiskalnej
- Odstąpienie od zwiększania wydatków publicznych w trudnych czasach. Rząd zdecydowanie ogranicza wydatki w niesprzyjających sytuacjach, ograniczając jednocześnie inwestycje publiczne.
- Brak aktywności rządu na rzecz stymulowania gospodarki za pomocą wprowadzenia pozytywnych zmian w polityce podatkowej czy fiskalnej.
- Stałe utrzymywanie obciążeń fiskalnych bez trwałych działań zmierzających do ich zmniejszenia, np. obniżki podatków lub wprowadzenia innych korzystnych rozwiązań.
- Wpływ pasywnej polityki fiskalnej na gospodarkę
Wybór strategii pasywnej polityki fiskalnej w sytuacji kryzysowej może prowadzić do pogorszenia sytuacji finansowej kraju. Przede wszystkim spadają dochody państwa, co prowadzi do obniżenia wartości rynku wewnętrznego, a tym samym do ograniczenia możliwości rozwoju przedsiębiorstw na danym terenie. Brak aktywnych działań ze strony państwa w zakresie regulowania gospodarki prowadzi do spadku popytu, a co za tym idzie – do spadku aktywności inwestycyjnej.
- Zalety pasywnej polityki fiskalnej
Pasywna polityka fiskalna ma swoje zalety. Przede wszystkim ogranicza narzucanie przepisów przez państwo i nie zniechęca przedsiębiorców do działalności gospodarczej. W przypadku, gdy przedsiębiorcy nie muszą ponosić dużych obciążeń, mają możliwość, by swobodnie inwestować w swoją branżę. Jednym z elementów pasywnej polityki fiskalnej jest również pozostawienie rynkowi swobodę kreowania mechanizmów stabilizujących i naprawczych.
- Podsumowanie
Pasywna polityka fiskalna jest podejściem, które w niektórych przypadkach musi być stosowane. Przede wszystkim pozwala uniknąć narzucania przepisów przez państwo, co może hamować rozwój przedsiębiorczości. Jednakże w sytuacjach kryzysowych takie podejście łatwo prowadzi do obniżenia dochodów państwa i ograniczenia popytu wewnętrznego – co w skrajnych przypadkach może prowadzić do recesji. Dlatego też rządy powinny bardzo uważnie dobierać strategię wobec sytuacji, którą się zmagają, aby uniknąć już trudniejszych sytuacji w przyszłości.
